Geopolitieke instabiliteit, waaronder de Russische inval in Oekraïne, maakt de behoefte aan een sterke en flexibele krijgsmacht urgenter dan ooit. De introductie van het Dienjaar in 2022, een initiatief dat zich richt op het aantrekken van nieuwe talenten, lijkt met ruim 4.000 geïnteresseerden, bijna 3.000 sollicitanten en de aanstelling van zo’n 600 nieuwe militairen in 2025, hét antwoord om meer mensen naar de krijgsmacht toe te leiden. Hoe is het dienjaar eigenlijk ontstaan? Wat zijn de ambities? En zijn er ook knelpunten richting de toekomst?
Projectleider Erik Noordman en Patrick Choenni, die het Dienjaar binnen de verschillende operationele commando’s afstemt, lichtten de plannen toe aan de CMC.
Ontstaan van het Dienjaar
Het Dienjaar is een vrijwillig dienstjaar bij Defensie, geïnspireerd op Scandinavische modellen van dienstplicht. Erik Noordman legt uit: “Het initiatief Dienjaar heeft in 2022 een vliegende start gemaakt na de Russische inval in Oekraïne. Als commandant van het Defensity College was ik op dat moment verantwoordelijke voor een Gap Year pilot. In combinatie met het idee van Staatssecretaris Van der Maat om dienstplicht volgens Scandinavisch model in te gaan voeren, kwam het vrijwillige Dienjaar snel van de grond.”
Dienjaar als nieuw instroomspoor
Het Dienjaar richt zich op het aantrekken van mensen die anders misschien nooit voor een carrière bij Defensie zouden hebben gekozen. Denk aan jongeren die een tussenjaar overwegen en op zoek zijn naar zingeving en avontuur; studenten die in januari hun studie hebben afgebroken; personen die interesse hebben in een carrière bij Defensie, maar de verbintenis van een traditionele militaire loopbaan te groot vinden. Of young professionals met relevante werkervaring. Noordman benadrukt: “We hebben vanuit de defensieorganisatie een forse ambitie neergelegd. Vanaf 2025 willen we dat er jaarlijks 1.000 mensen instromen in het Dienjaar. Die ambitie dwingt ons om echt goed na te denken wat we met het dienjaar als nieuw instroomspoor willen, hoe het kan bijdragen de doorstroom binnen Defensie en het versterken van onze band met de samenleving.
“We hebben vanuit de defensieorganisatie een forse ambitie neergelegd. Vanaf 2025 willen we dat er jaarlijks 1.000 mensen instromen in het Dienjaar.”
Erik Noordman
Het Dienjaar bestaat uit twee hoofdprogramma’s: een regulier dienjaar: gericht op jongvolwassenen (18-28 jaar) die bijvoorbeeld als soldaten, matrozen of bij de marechaussee aan de slag willen. En een specialistisch dienjaar: voor mensen met specifieke kennis en vaardigheden. Aanvullende tracks op het gebied van bijvoorbeeld cyber security kunnen de opgedane kennis op termijn verbreden of verdiepen.
Strepen verdienen
Patrick Choenni: “De grootste uitdaging is om de deelnemers van het Dienjaar effectief bij te laten dragen aan de personele gereedheid van Defensie en dit op een goede manier af te stemmen en te borgen binnen de OPCO’s (operationele commando’s). Just enough – just in time; dat is het uitgangsprincipe van het Dienjaar. Met een relatief korte opleiding moeten deelnemers volledig onderdeel uit kunnen maken van de organisatie en mee kunnen doen; learning on the job dus. De snelheid waarmee de kandidaten worden opgeleid en bij moeten kunnen dragen aan de personele gereedheid strookt niet met de manier waarop we dat gewend zijn. Je moet je strepen immers eerst verdiend hebben. Het dienjaar is een onorthodoxe manier om te bouwen binnen Defensie. Dat levert naast succesverhalen ook knelpunten en discussies op.”
Het dienjaar als toegevoegde waarde op je cv
Communicatie speelt een cruciale rol in het uiteindelijke succes van dit project. Heldere en consistente communicatie over wat van deelnemers wordt verwacht, wat zij kunnen doen en hoe zij worden ingezet is essentieel. Dit geldt zowel voor de interne communicatie binnen Defensie-eenheden als voor de informatieverstrekking aan potentiële deelnemers en hun ouders.
Choenni: “Onze ambitie richting de toekomst is het Dienjaar te kunnen vullen met een mooie brede doorsnede van onze maatschappij: man, vrouw, leeftijd, opleidingsniveau. Ook mensen met een beperking zouden toe moeten kunnen treden. Immers: ‘not every man is a rifle man’. Ons werkveld is inmiddels veel complexer. Het dienjaar moet een plus worden op je cv. Een periode waar je iets leert wat je nergens anders kunt leren.”
Wil jij meer weten over het dienjaar? Heb je een vraag of waardevolle feedback? Laat het weten aan jouw MC of DMC. Een mailtje sturen kan ook via: cmc@mindef.nl