Categorie: Documenten

© Hans Schenkeveld

Het (filosofische) concept is simpel. Mensen kopen producten/diensten vanuit de “Why” en niet vanuit de “What”. (Simon Sinek, The golden circle: Preach your cause, don’t sell your product”). En dat geldt dus ook voor de “producten” die de medezeggenschap “produceert en verkoopt”, namelijk appreciaties en adviezen. Deze producten krijgen pas betekenis als zij waarde toevoegen aan de bedoeling van de bedrijfsvoering, namelijk: relevant zijn en relevant blijven. Het leveren van toegevoegde waarde heeft het psychologisch effect op de ander (lees: je achterban of het hoofd van de diensteenheid), namelijk dat deze positiever naar je gaat kijken. Daarmee verbeter je je aanzien (je reputatie/imago), je positie en je macht.

The power of knowledge

Kennis (scholing) is macht. Dat betekent dat de medezeggenschap bepaalde kennis dient te hebben van bedrijfskunde/bedrijfsvoering (de systeemwereld = hard, middelen: de manier waarop een bedrijf of organisatie wordt bestuurd of beheerd) en van veranderkunde (de leefwereld = zacht, mensen: ervaring van zin, het geven van betekenis aan gebeurtenissen en het leven in relatie tot de ander en/of “het hogere”).

Met name kennis van de leefwereld is van belang. Dit omdat we in een blauwdruk denkende machinebureaucratie leven waar ons gedrag wordt bepaald door beleid en regeltjes die we zelf maken om in control te zijn. Het liefst autonoom (de commandant in zijn kracht) zonder te veel regie van boven. We steken bij verandertrajecten meestal veel energie in de systeemwereld en besteden onvoldoende aandacht aan de leefwereld. Beide werelden dienen echter in balans te zijn om met succes van het hier en nu (A) naar het daar en dan (B1, B2 etc.) te transformeren.

Veel verandertrajecten mislukken omdat we gedrag ingewikkeld vinden en er daardoor onvoldoende aandacht en tijd aan besteden. Dit terwijl het succes van bijvoorbeeld innovatie (changing the bussiness in bedrijfsplannen) grotendeels bepaald wordt door sociale innovatie. Oftewel, het betrekken van medewerkers en medezeggenschap (de leefwereld) bij vraagstukken die spelen binnen de organisatie, waarbij we actief gebruik maken van de ideeën van medewerkers om slim te verbeteren en te innoveren. We creëren daarmee ook draagvlak voor verandering/transformatie.

Ons brein

In nagenoeg alles wat we (voor- en na)doen heb je te maken met gedrag cq gewoonten. Om succesvol van het hier en nu (A) naar het daar en dan (B1, B2 etc.) (door) te ontwikkelen en te transformeren, is het belangrijk om rekening te houden met de volgende factoren:

• De primaire taak van ons brein is verlies vermijden!
• Mensen hebben geen hekel aan verandering, maar haten het als een verandering leidt tot verlies.
• Ons brein richt zich meer op “ik-hier-nu” (A) dan op de “ander-daar-dan” (B1, B2 …).
• Het brein is vooral gericht op herhaling van gedrag dat “werkt” en weinig moeite kost.
• Een van de basics in het leven: Gedrag wordt in hoge mate gestuurd door de omgeving. (Leiderschap, voorbeeldgedrag etc.).

Nieuw gedrag (transitie) koppelen aan bestaande gewoonten

Met de introductie van MZ INFO blad 04 wordt rekening gehouden met ons brein. Zo koppelen we nieuw gedrag (lees: een verandering/transformatie) zoveel mogelijk aan bestaande gewoonten. In feite geven we reeds aanwezige energie (gedrevenheid en zingeving) een positieve boost met wat extra brandstof.

Wat zijn die bestaande gewoonten?

• Het volgen van een Beleid – Plannen – Begroting (BPB) cyclus/proces.
• Het proces willen beheersen cq in control willen zijn (Plan – Do – Check – Act).
• Het periodiek houden van een artikel 25 vergadering met de medezeggenschap.
• Het hanteren van de werkwijze Informeren – Appreciëren – Adviseren (de introductie van MZ INFO blad 03 welke procesmatig gekoppeld is aan een ontwikkeling in de bedrijfsvoering en de beheersing (PDCA) hiervan).
• Het voeren van periodiek overleg met de medezeggenschap (de jaarlijkse vergader- en overlegcyclus).

Met de introductie van MZ INFO blad 04 worden alle bovenstaande aspecten aan elkaar gekoppeld. Concreet betekent dit dat de T- momenten van de BPB-cyclus gekoppeld worden aan de T-momenten van de artikel 25 vergadering. In de eerste helft van het jaar – DEEL 1 Artikel 25 vergadering – aan het T+1 moment van de verantwoording, maar ook aan een vooruitblik. En in de tweede helft van het jaar wordt – DEEL 2 Artikel 25 vergadering – gekoppeld aan het T-1 en T-2 moment van de voorbereiding, het opstellen van operationele- en bedrijfsplannen.

Begrijpen

In de artikel 25 vergaderingen wordt de medezeggenschap zo vroeg mogelijk geïnformeerd over ontwikkelingen in de bedrijfsvoering met als voornaamste doel het creëren van “Situational awareness en understanding”. Of zoals Abert Einstein zei: “Any fool can know, the point is to understand”. Met andere woorden: Understand – Plan – Do – Check – Act. De succesfactor is “begrijpen”. Bijvoorbeeld door in scholing aandacht te besteden aan het kunnen maken van een eenvoudige probleemanalyse en het kunnen stellen van een diagnose. Of door de medezeggenschap gericht informatie te geven en het “gewoon” te vertellen, O-P-F-M zorgen te delen, de medezeggenschap mee te laten denken, het vragen om of het geven van een appreciatie, etc.

Mindset

Mindset is een andere succesfactor waar aandacht aan wordt besteed. Een mindset is een denkstijl of geesteshouding die bepaalt hoe je naar jezelf en je kwaliteiten en vaardigheden kijkt. Als je bijvoorbeeld medezeggenschap als “ik doe het erbij” ziet en dit maar vaak genoeg herhaalt, dan wordt het vanzelf “normaal”. Je gaat er zelf in geloven.

“Als je veel klaagt en dat telkens herhaalt, dan wordt je vanzelf heel goed in klagen”

Een op groei gerichte mindset helpt daarbij. Deze gaat ervan uit dat je je intelligentie, kwaliteiten en vaardigheden kan ontwikkelen en dat oefenen daaraan kan bijdragen. En dat begint met medezeggenschap een andere betekenis te geven, oftewel door medezeggenschap anders te “framen”. Met framing – een boodschap – activeer je een onbewust beeld in het brein van de ander. Het gaat er dus niet om wat je zegt, maar wat je ermee oproept. De kracht is dat die ander dat beeld zelf maakt. De boodschap is:

“Medezeggenschap is een integraal onderdeel van de bedrijfsvoering”

M.a.w. medezeggenschap-werk is “gewoon werk” en is niet iets “wat je er even bij doet”. De boodschap (de mindset) werkt twee kanten op; naar de medezeggenschap en naar het HDE.

Investeren in medezeggenschap scholing en persoonlijke ontwikkeling

Dat gaat uiteraard allemaal niet vanzelf. Je moet daar wel wat voor doen, namelijk toegevoegde waarde leveren en daar in willen investeren door middel van scholing, oefenen en persoonlijke ontwikkeling. Dat kost tijd en gaat met kleine stapjes; met vallen, opstaan en weer doorgaan.

En daarmee zijn we weer terug bij de “Why” en de “Power of Knowledge”.